„KIEDYŚ PROSIŁEM O POŚWIĘCENIE RODZAJU LUDZKIEGO MOJEMU BOSKIEMU SERCU. DZIŚ PROSZĘ O POŚWIĘCENIE ŚWIATA NIEPOKALANEMU SERCU MOJEJ NAJŚWIĘTSZEJ MATKI”
(słowa Pana Jezusa skierowane do Alexandriny Marii da Costa)
Przed rozpoczęciem rozważania:
Wycisz swój umysł i swoje serce. Duchowe wyciszenie jest naszą otwartością na łaskę. Modlitwę do Ducha Świętego postaraj się odmówić spokojnie i powoli, wczuwając się sercem w każde ze zdań.
Modlitwa do Ducha Świętego
Duchu Święty, przyjdź,
oświeć mrok umysłu,
porusz moje serce,
pokaż drogę do Jezusa,
pomóż pełnić wolę Ojca,
Duchu Święty, przyjdź.
Maryjo, któraś najpełniej
przyjęła słowo Boże,
prowadź mnie.
Duchu Święty, przyjdź!
Akt zawierzenia rekolekcji świętemu Józefowi
Święty Józefie, któremu Dobry Bóg zawierzył opiekę nad Jezusem i Maryją,
zawierzam dziś tobie te rekolekcje i proszę cię w imię twojej miłości do Jezusa i Maryi:
opiekuj się mną i wszystkimi, którzy te rekolekcje przeżywają,
strzeż nas na drodze do Niepokalanego Serca Maryi,
wyproś nam u Dobrego Boga łaskę świadomego i głębokiego poświęcenia się Sercu Twojej Umiłowanej Oblubienicy, Maryi,
abyśmy oddając się Jej całkowicie, znaleźli się w bezpiecznym schronieniu Jej Niepokalanego Serca, które jest dla nas wielkim darem Ojca, Syna i Ducha Świętego. Amen.
ROZWAŻANIE DNIA:
Dzięki życiu i misji błogosławionej Alexandriny Marii da Costa[1] Bóg pozwala nam zrozumieć, że nabożeństwo do Niepokalanego Serca Maryi jest kontynuacją i dopełnieniem nabożeństwa do Najświętszego Serca Pana Jezusa.
W tych Dwóch Sercach jest nasze OCALENIE.
Często mówimy, że Maryja prowadzi nas do Jezusa, i jest to prawdą.
Im bardziej jednak zbliżamy się do Jezusa, tym bardziej odkrywamy, że to działa również w drugą stronę: Pan Jezus prowadzi nas do Maryi.
Nasz wielki święty papież Jan Paweł II odkrył tę prawdę, gdy był jeszcze klerykiem. Tak o tym pisał: (…) w okresie, w którym krystalizowała się sprawa mojego powołania kapłańskiego, a także pod wpływem osoby Jana Tyranowskiego, mój sposób pojmowania nabożeństwa do Matki Bożej uległ pewnej przebudowie. O ile dawniej byłem przekonany, że Maryja prowadzi nas do Chrystusa, to w tym okresie zacząłem rozumieć, że również i Chrystus prowadzi nas do swojej Matki[2].
Światło na tajemnicę Dwóch Najświętszych Serc rzuca nam także przesłanie z Fatimy oraz podobieństwa łączące to objawienie z objawieniem Najświętszego Serca Pana Jezusa świętej Małgorzacie Marii Alacoque, które miało miejsce we francuskim Paray-le-monial.
Wchodzimy w tajemnicę jedności Serc Jezusa i Maryi.
Jest między tymi Dwoma Sercami jakaś niepojęta dla nas wymiana Miłości.
Ta wymiana Miłości jest naszym RATUNKIEM.
Niech do dalszych rozważań prowadzą nas słowa modlitwy Pierre’a de Berulle – francuskiego kardynała i mistyka:
O Serce Jezusa żyjącego w Maryi i poprzez Nią! O Serce Maryi żyjącej w Jezusie i przez Jezusa! O słodka więzi tych dwóch Serc! Niech będzie błogosławiony Bóg miłości i jedności, który wspólnie jednoczy! Niechaj złączy każde z naszych serc z Sercami Ich Dwojga i niechaj sprawi, by te trzy serca połączone w jedno żyły na cześć świętej jedności Trzech Osób Boskich.
LEKTURA DUCHOWA:
1. Z TRAKTATU ŚW. LUDWIKA MARII GRIGNION DE MONTFORT
Mój umiłowany Jezu, tu zwracam się do Ciebie, by serdecznie użalić się przed Twym Majestatem, że większość chrześcijan, nawet spośród bardzo uczonych, nie rozumie koniecznej łączności, jaka istnieje między Tobą a Twą świętą Matką. Ty, Panie, zawsze jesteś z Maryją, a Maryja zawsze jest z Tobą i bez Ciebie być nie może; inaczej przestałaby być tym, czym jest. Łaska tak Ją przekształciła w Ciebie, że już nie Ona żyje i nie Ona jest, ale Ty, mój Jezu, żyjesz i królujesz w Niej doskonalej niż we wszystkich aniołach i błogosławionych. Gdyby ludzie znali chwałę i miłość, jakie otrzymujesz w tej przedziwnej Istocie, zaprawdę, przyjmowaliby Ciebie i Ją z zupełnie innymi uczuciami. Maryja jest tak ściśle z Tobą zjednoczona, że łatwiej byłoby oddzielić światło od słońca i żar od ognia, a nawet – powiem śmiało – prędzej można by odłączyć od Ciebie wszystkich aniołów i błogosławionych aniżeli Twą błogosławioną Matkę, gdyż Ona goręcej Cię kocha i doskonalej Cię sławi niż wszelkie inne stworzenia razem (Traktat o prawdziwym nabożeństwie do Najświętszej Maryi Panny, nr 63).
ŚWIATŁO: Fatima oraz Paray-le-monial
Trzeci Dzień Fatimy
W 1993 roku, w rozmowie z Johnem Haffertem, współzałożycielem Błękitnej Armii[3], siostra Łucja stwierdziła, że wypełnienie Bożego planu zawartego w przesłaniu z Fatimy jest rozłożone na siedem symbolicznych dni. Nazwała to „Bożym Tygodniem Fatimy”. Każdy dzień wiąże się z pewnym Bożym działaniem oraz wymaga pewnej ściśle określonej odpowiedzi i współpracy z naszej strony. Zdaniem siostry Łucji – obecnie żyjemy w Trzecim Dniu Fatimy. Ten symboliczny „Trzeci Dzień” rozpoczął się 25 marca 1984 roku, kiedy to Jan Paweł II poświęcił świat Niepokalanemu Sercu Maryi.
Siostra Łucja wyjaśniła, że to poświęcenie zostało przyjęte przez Boga. Stwierdziła też, że Bóg „dotrzyma słowa” i uczyni „nowy, lepszy świat”. Jednocześnie zapewniła, że ten dzień stał się początkiem Tryumfu Niepokalanego Serca Maryi.
11 października 1993 roku siostra Łucja zdradziła, na czym polega nasze zadanie, związane z wypełnieniem misji, jaką Pan Bóg zawarł w „Trzecim Dniu Fatimy”. Wizjonerka powiedziała: Trzeci dzień jest związany z wolą Pana Jezusa, by nabożeństwo do Niepokalanego Serca Jego Matki było związane z nabożeństwem do Jego Przenajświętszego Serca.
Przyjrzyjmy się bliżej podobieństwom między objawieniem Najświętszego Serca Pana Jezusa i Niepokalanego Serca Maryi.
Fatima i Paray-le-monial: niezwykłe podobieństwa i tajemnica Dwóch Serc
Pierwsze objawienie udzielone Małgorzacie Marii miało miejsce 27 grudnia 1673 roku, w dniu wspomnienia świętego Jana Ewangelisty. Apostoł ten wydaje się łącznikiem między Sercami Jezusa i Maryi. W czasie ostatniej wieczerzy spoczywa na Sercu Jezusa, a dzień później razem z Maryją kroczy drogą krzyżową. Podczas drogi krzyżowej siłą Jana jest miłość Maryi do Jezusa. Kiedy Jan słyszy testament z krzyża – przyjmuje go niejako siłą miłości Jezusa do Maryi.
Między objawieniami Serca Jezusa oraz serca Maryi zachodzą niezwykłe i liczne podobieństwa – przyjrzyjmy się im.
Serca otoczone cierniami
Zarówno Serce Pana Jezusa objawione św. Małgorzacie, jak i Serce Maryi objawione w Fatimie są otoczone koroną cierniową. W obu przypadkach jest to symbol ran zadawanych tym Sercom przez nasze grzechy. Takie objawienie Najświętszych Serc wskazuje wyraźnie na Ich jedność w cierpieniu. Jest to dość niezwykłe, ponieważ zwykle Serce Maryi ukazywane było otoczone liliami lub przebite przez miecz. Tutaj jednak zostaje objawione ono tak, jak tradycyjnie przedstawiano Serce Pana Jezusa.
Nowe nabożeństwo
W Paray-le-monial Jezus mówi św. Małgorzacie, że pragnie ustanowienia nowego nabożeństwa do swojego Serca. W Fatimie Maryja mówi, że Bóg chce ustanowić na świecie nabożeństwo do Jej Niepokalanego Serca. W Paray-le-monial Pan Jezus wyjaśnia, że przez to nowe nabożeństwo chce być bardziej miłowany oraz pragnie ratować dusze od zguby. W Fatimie Maryja mówi, że celem nabożeństwa do Jej Niepokalanego Serca jest ratowanie grzeszników oraz że Pan Jezus chce, aby była bardziej znana i miłowana.
Jedyny ratunek
W Paray-le-monial Pan Jezus mówi św. Małgorzacie, że nabożeństwo to jest ostatnim wysiłkiem Mojej Miłości i będzie dla ludzi jedynym ratunkiem w ostatnich czasach.
Siostra Łucja z Fatimy podkreśla z kolei bardzo wyraźnie, że: Bóg daje dwa ostatnie środki ratunku dla świata: Różaniec Święty i nabożeństwo do Niepokalanego Serca Maryi.
Jak słońce
Podczas jednego z objawień w Paray-le-monial Pan Jezus ukazał się: jaśniejący chwałą, ze stygmatami pięciu ran błyszczącymi jak słońce.
W Fatimie Maryja ukazuje się z kolei obleczona w słońce.
Korona cierniowa wokół Serc Jezusa i Maryi wskazywała na Ich jedność w cierpieniu.
Blask jaśniejący jak słońce wskazuje na jedność w chwale.
Wynagrodzenie, towarzyszenie i dobra śmierć
W Paray-le-monial Pan Jezus prosi o przyjmowanie komunii wynagradzającej Jego Sercu w każdy pierwszy piątek miesiąca. W Fatimie Maryja prosi o przyjmowanie komunii wynagradzającej Jej Sercu w każdą pierwszą sobotę miesiąca.
W Paray-le-monial Pan Jezus prosi, aby każdej nocy z czwartku na piątek, między 23:00 i 24:00, „TOWARZYSZYĆ” Mu w pokornej modlitwie, jaką zanosił do Ojca w ogrodzie oliwnym. W Fatimie Maryja prosi, aby w każdą pierwszą sobotę, rozważając wybraną tajemnicę Różańca, „TOWARZYSZYĆ” Jej przez 15 minut.
W Paray-le-monial Pan Jezus prosi o praktykę dziewięciu pierwszych piątków miesiąca, dając obietnicę łaski w ostatniej chwili życia, w której Serce Jezusa stanie się bezpieczną ucieczką. W Fatimie Maryja prosi o praktykę pięciu pierwszych sobót, dając obietnicę, że w chwili śmierci przyjdzie z potrzebnymi do zbawienia łaskami.
Do Małgorzaty Marii Pan Jezus mówi: Ty przynajmniej staraj się Mi zadośćuczynić, o ile to będzie w twej mocy, za ich niewdzięczność.
Z kolei Maryja zwraca się z taką samą prośbą do siostry Łucji: Spójrz, moja córko, oto moje serce otoczone cierniami, które niewdzięczni ludzie wbijają mi nieustannie; czynią tak przez bluźnierstwa i niewdzięczność. Chociaż ty postaraj się mnie pocieszyć.
Adoracja i Różaniec
W Paray-le-monial Pan Jezus ukazuje się św. Małgorzacie w chwili, kiedy modli się ona przed tabernakulum. W Fatimie Maryja ukazuje się dzieciom w trakcie modlitwy na różańcu.
W ten sposób zostaje nam ukazane, że adoracja łączy nas w sposób szczególny z Sercem Jezusa, a modlitwa na różańcu łączy nas z Sercem Maryi.
Prośba o akt poświęcenia
W Paray-le-monial Pan Jezus prosi o poświęcenie Jego Najświętszemu Sercu króla wraz z rodziną oraz całą Francją. Jednocześnie daje obietnicę, że jeśli Francja będzie głosić kult Serca Jezusowego między innymi narodami, Bóg będzie błogosławił Francji we wszystkich poczynaniach. W Fatimie Maryja prosi o poświęcenie Rosji Jej Niepokalanemu Sercu, ostrzegając, że jeśli Jej prośba nie zostanie wysłuchana: Rosja rozszerzy swoje błędy na całym świecie, wywołując wojny i prześladowania Kościoła.
Niewierność i jej konsekwencje
Niestety Ludwik XIV nie spełnił pragnień Serca Jezusowego. Francja, która miała być światłem dla całego świata, po odrzuceniu daru Bożego zaczęła upadać i ostatecznie stała się kolebką błędnych prądów zwalczających religię katolicką, które przygotowały teoretyczne podwaliny do Wielkiej Rewolucji Francuskiej.
Nie została też spełniona prośba Maryi o poświęcenie Rosji Jej Niepokalanemu Sercu.
Konsekwencje tych niewierności znamy dobrze z kart historii.
Siostra Łucja obawiała się, że współcześnie powtarza się „historia Króla Francji”. Bóg wskazuje nam ratunek w poświęceniu się Niepokalanemu Sercu Maryi, lecz my nadal nie podjęliśmy jeszcze w pełni tego wezwania.
Nadszedł czas, aby to wreszcie uczynić.
Akt poświęcenia się Niepokalanemu Sercu Maryi sprowadzi na nas, na nasze rodziny, Ojczyznę i świat – morze błogosławieństwa Bożego.
Testament małej Hiacynty
Krótko przed swoją śmiercią mała Hiacynta z Fatimy wypowiedziała słowa, które wydają się wyrażać istotę podobieństw między Paray-le-monial i Fatimą. Młoda wizjonerka stwierdziła:
Opowiedz wszystkim, że Bóg daje łaski przez Niepokalane Serce Maryi. Powiedz, by prosili Ją o łaski; i ŻE SERCE JEZUSA CHCE BYĆ CZCZONE RAZEM Z NIEPOKALANYM SERCEM MARYI.
Jezu, Maryjo, kocham Was – ratujcie dusze!
Przez pośrednictwo siostry Marii Konsolaty Betrone Pan Jezus przekazał nam do odmawiania piękny i prosty akt strzelisty, który łączy w sobie miłość do Dwóch Najświętszych Serc: „Jezu, Maryjo, kocham Was – ratujcie dusze!”. Niech ten akt strzelisty rozpala nasze serca miłością do Serc Jezusa i Maryi, które nieustannie pragną ratować dusze.
WEZWANIE DNIA:
Odmów dziś sercem tę piękną modlitwę[4] poświęcenia Dwóm Najświętszym Sercom:
Wezwani proroctwami Twojego Słowa, o Panie,
wiemy, ufamy i wierzymy, że tryumf Twego Najświętszego Serca
i Niepokalanego Serca Maryi jest już bardzo bliski.
Przychodzimy więc z pokorą poświęcić nas samych, nasze rodziny
i nasz kraj Waszym Dwom Najświętszym Sercom.
Wierzymy, że kiedy poświęcimy Wam nasz kraj,
naród nie wyciągnie miecza przeciw narodowi
i nie będzie już zaprawiania do wojny [Iz 2,4].
Wierzymy, że kiedy poświęcimy nasz kraj
Waszym Dwom Kochającym Sercom,
cała duma i zarozumiałość ludzka,
wszelka bezbożność i zatwardziałość serca
zostaną starte, a miłość i dobro zastąpi każde zło.
Wierzymy, że Wasze Dwa Najświętsze Serca
nie oprą się naszym wzdychaniom i naszym potrzebom
i w Swym Płomieniu Miłości usłyszą nas,
i przyjdą uzdrowić nasze głębokie rany i przynieść nam pokój.
O, Najświętsze Serce Jezusa i Niepokalane Serce Maryi,
tchnijcie w nas iskrę z Waszych Dwóch Serc,
aby rozpalić nasze serca.
Uczyńcie z naszego kraju doskonałe Mieszkanie Waszej Świętości.
Pozostańcie w nas, a my w Was,
abyśmy dzięki Miłości Waszych Dwóch Serc
znaleźli Pokój, Jedność i Nawrócenie. Amen.
ŚWIATŁO SŁOWA:
„Kim jest Ta, co się wyłania z pustyni, wsparta na Oblubieńcu swoim?” (PnP 8,5)
MAŁY WIECZERNIK MODLITWY:
Przez modlitwę stajemy się uczestnikami wymiany miłości między Jezusem i Maryją.
Znajdź dziś 5–15 minut na modlitwę osobistą w ciszy.
Módl się tak, jak cię poprowadzi twoje serce.
Możesz trwać w ciszy. Możesz rozmawiać z Jezusem, zadając konkretne pytania.
Możesz zaprosić Maryję i modlić się w Jej obecności.
Czas osobistej modlitwy to najważniejszy czas tych rekolekcji.
NA KONIEC: „ZABIERZ SŁOWO!”
Wybierz z tego dnia jedno zdanie, myśl lub słowo, które najbardziej cię dotknęło, i rozważaj je w swoim sercu nieustannie aż do następnej medytacji.
Czyń tak jak Maryja, która „zachowywała te sprawy w swoim sercu i rozważała je”.
DZIĘKCZYNIENIE:
Podziękuj Panu Bogu, odmawiając trzykrotnie modlitwę:
CHWAŁA OJCU I SYNOWI I DUCHOWI ŚWIĘTEMU, JAK BYŁA NA POCZĄTKU TERAZ I ZAWSZE I NA WIEKI WIEKÓW, AMEN.
COŚ NA POTEM: FORMACJA DUCHOWA PO AKCIE ODDANIA SIĘ – JAK TYM ŻYĆ NA CO DZIEŃ?
Sługa Boża, siostra Maria Konsolata Betrone, otrzymała od Pana Jezusa orędzie dotyczące nieustannego aktu miłości, wyrażającego się w słowach: „Jezu, Maryjo – kocham Was, ratujcie dusze!”. To orędzie może nam bardzo pomóc żyć na co dzień Miłością do Serc Jezusa i Maryi. Orędzie to zostało zawarte w książce Orędzie miłości Serca Jezusa do świata. Można go wysłuchać w formie audio na stronie: http://www.skkonsolata.pl/?page_id=6033.
Poniżej zamieszczamy krótki opis praktyki nieustannego aktu miłości do Jezusa i Maryi.
1. Nieustający akt miłości – niezauważalny jeszcze przez nas inny rodzaj modlitwy
Nieustający akt miłości jest głębią, której jeszcze nie odkryliśmy. Ten akt wprowadza nas w życie z Bogiem, życie w Bogu. Sprawia, że jesteśmy oczyszczani z brudu świata, a za każdym Jezu, Maryjo kocham Was, ratujcie dusze!przyjmujemy świętość Boga. Jego czystość obejmuje nas i chroni przed złem. Nasze serce wyznaje miłość Bogu, a więc czyni to, do czego zostaliśmy powołani. A zgodność z powołaniem danym od Boga jest świętością. Wychodzimy poza obręb własnego egoizmu i modlimy się o zbawienie dusz. To drugie oblicze miłości, która ma w nas gościć. Miłość do bliźniego. Zatem trwając w akcie, realizujemy przykazanie Miłości Boga i bliźniego, jesteśmy uświęcani i wchodzimy w coraz większą zażyłość z Bogiem. Wzrasta nasza czystość, a grzech nie ma już takiego wolnego dostępu do naszych serc.
Jest jeszcze jedna sprawa. Aniołowie stróżowie modlą się tym aktem razem z nami. O ile my, będąc słabymi, stale przerywamy naszą modlitwę, o tyle aniołowie trwają rzeczywiście nieustannie w tym akcie za nas, w naszym imieniu i swoim. Nieustannie do Nieba płynie akt miłości, akt uwielbienia Boga w Jego najwspanialszym przymiocie Stwórcy – w Miłości. Wyraża się on m.in. w duszach, które tę miłość starają się odwzajemnić i nią żyć, obdarzając nią Boga i dusze.
Modlitwa ta zawiera w sobie wszystkie rodzaje modlitw. To modlitwa prośby, gdyż modląc się, wypraszamy łaskę nawrócenia dusz. To modlitwa dziękczynna i uwielbienia, kiedy serce pełne zachwytu nad Bożą Miłością i Miłosierdziem wyraża swoją miłość, wdzięczność i uwielbienie dla Boga. Kiedy tym wyznaniem miłości pragnie odwzajemnić to, czego doświadcza nieustannie ze strony Stwórcy. A wdzięczność za łaski wyzwala pragnienie, by i inni mogli doświadczyć tej uzdrawiającej mocy. Zatem znowu staje się ona modlitwą prośby.
Jest jeszcze jeden rodzaj modlitwy, może nie od razu zauważalny, ale który rodzi się, w miarę jak dusza coraz doskonalej żyje tym aktem. Otóż z czasem staje się ona modlitwą serca, jego mową, biciem serca. Człowiek cały przemienia się w akt miłości. Staje się miłością. Jego słowa, czyny, myśli wyrażają miłość do Boga i dusz. I choć on sam niekoniecznie musi nieustannie w myślach wypowiadać słowa aktu, to miłość, która z niego płynie, ten akt wyraża. To głębia, do której dążymy. Człowiek taki staje się aktem miłości, serce jego otwarte jest na Boga i żyje w komunii z Nim i z Maryją. Życie staje się Miłością stale wypływającą z tej komunii i do niej powracającą. Człowiek nieustannie zanurzony w obecności Trójcy Świętej zjednoczony z Matką Boga, przemieniony w Miłość, tą Miłością żyje, „promieniuje”, tej miłości pragnie i tą miłością kocha Boga i dusze. Staje się on ciągłą kontemplacją Miłości Boga. Nieustannie ją przyjmuje otwartym sercem i odwzajemnia. Nie dzieli wtedy życia na czas poświęcony Bogu na modlitwę, na pracę i odpoczynek. Jego życie jest ciągłym miłowaniem Boga, trwaniem w Nim, w Jego miłości, uwielbieniem tejże Miłości, dziękczynieniem za Nią i ciągłym tęsknym oczekiwaniem na Miłość. Człowiek ten przestaje żyć dla świata. Żyje tyko dla Boga, dla Jego miłości. Chociaż porusza się w tym świecie, wykonuje swoje dotychczasowe obowiązki, jednak to, co czyni, czyni z miłości i dla miłości.
Ma to ogromne znaczenie. Ponieważ całe życie człowieka zostaje poświęcone Bogu, każda cząstka jego jestestwa należy do Boga, każda sekunda jego życia poświęcona jest Bogu. To sens istnienia człowieka. To zjednoczenie z Bogiem już tu na ziemi. To rozszerzenie się Królestwa Bożego na ziemi. To możliwość dotarcia do kolejnych serc przez to jedno, oddane całkowicie Bogu, serce. To świętość, Niebo, Raj – choć jeszcze nie w pełni, jednak już doznawany przez tę duszę.
Życie aktem miłości przemienia duszę i wprowadza ją do grona świętych. Życie aktem miłości przyspiesza Tryumf Miłości Boga na ziemi. Życie tym aktem zaprowadza Królestwo Boże w sercach ludzkich, buduje miłość, pokój i dobro. Staje się tarczą chroniącą dusze przed atakami zła. Jest bronią na dzisiejsze czasy do walki z szatanem. Jest już zaistniałym Królestwem Boga, które z każdą zdobytą duszą rozszerza kręgi swego panowania. Jest miłością Boga, przez Niego daną dla nas, jako wyraz Jego niezmierzonego miłosierdzia w obliczu panoszącego się zła. Jest ratunkiem dla nas, naszych bliskich, dla świata.
Przyjmijmy tę pomoc Boga i starajmy się żyć nieustannie aktem miłości. Niech ta modlitwa: Jezu, Maryjo kocham Was, ratujcie dusze! nieustannie wypływa z naszego serca, niech płynie z naszych myśli, niech język stale ją wypowiada. Niech błogosławieństwo tego aktu spłynie teraz na nas, umocni w postanowieniu trwania w nim, da siły na cały dzień i wypełni serce miłością, byśmy nią żyli, do niej dążyli i ją rozdawali.
[1] Tę portugalską dziewczynę, nazywaną „fatimską mistyczką”, poznamy lepiej w kolejnym dniu rekolekcji.
[2] Dar i tajemnica. W pięćdziesiątą rocznicę moich święceń kapłańskich, Kraków 1996, s. 28–30.
[3] Światowy Apostolat Fatimski (World Apostolate of Fátima), znany wcześniej jako Niebieska Armia Maryi lub Błękitna Armia Maryi (Blue Army of Our Lady of Fátima) – organizacja katolicka, posiadającą aprobatę Stolicy Apostolskiej. Jej celem jest propagowanie orędzia z Fatimy i podejmowanie wszelkich możliwych inicjatyw, by świat wypełnił prośby przekazane podczas fatimskich objawień. Organizacja powstała w 1947 roku w USA. Jej założycielem byli ksiądz Harold Colgan oraz pisarz John Haffert. Ich inicjatywa szybko przekształciła się w apostolat międzynarodowy, a w jej szeregach pod koniec lat 80. znajdowało się 10 milionów osób. Obecnie działa w 110 krajach.
[4] Nihil obstat: Biskup Felix Toppo, S.J., DD – 28 listopada 2005 r.; Imprimatur: Arcybiskup Ramon C. Arguelles, D.D., STL – 28 listopada 2005 r.